کامران دیبا

با کامران دیبا بیشتر آشنا شوید – قسمت چهارم کامران دیبا در بررسی مبانی کارهایش می گوید : " مهم ترین نتیجه ای که ممکن است از یک پروژه حاصل شود این است که انسانها به طور طبیعی فضا را تصرف می کنند و به آن عملکرد و معنا می بخشند . " وظیفه ی اصلی معماری جسمیت بخشیدن به مکان از طریق ایجاد فضاست . یکی از مشخصه های معماری دیبا بهره گیری از الگوی معماری ایرانی به شیوه ای اصیل و منحصر بفرد است . در کارهای او بهره گیری از تاریخ معماری حسی و منطقی است و جنبه ی شیوه گری ندارد . دیبا بیشتر از اصول سازماندهی و گونه شناسی فضای ایرانی استفاده می کند تا از عناصر و تزئینات . تاکید بر محورها که هم در طرحهای شهرسازی و هم در ساختمانهای او به چشم می خورد یکی از این موارد است . محورها در کارهای دیبا به عنوان مسیرهای مهم آیینی تبدیل می شوند، مسیرهایی که از الگوی قدیمی کیهان شناسی پدید آمده اند . شکست پی در پی مسیرها و محورهای بصری در پروژه هایی نظیر موزه ی هنرهای معاصر و مسجد جندی شاپور یکی از مشخصه های کار دیبا ست . در این آثار ساختمان تماما ً به مسیری تبدیل می شوند که گره گاه هایی را به هم پیوند می دهند . فضای خالی ( حیاط مرکزی ) به مثابه ی عنصری مستقل ، یکی از ویژگیهای کارهای دیباست که در پروژه دانشگده علوم انسانی به گونه ای خاص جلوه گر شده است . فضاها در کار دیبا دارای سلسله مراتب دقیق و مفصل بندی های مشخص هستند . هر واحد فضایی از شکل و عملکردی متمایز برخوردار است . این یکی دیگر از وجوه مشترک کارهای دیبا با معماران مکتب نئوبروتالیسم است . در کارهای او فضاهای سیال و پیوسته مدرن آغازین که با سطوحی ظریف تفکیک می شوند به چشم نمی خورند . در ساختمانهای او تر کیبی از فضاهای متعدد با فرمها و اندازه های مختلف هستند . از آنجایی که فضا ، برخلاف حجم ، پدیده ای ماهیتاً ادراکی ست به مکانیسم کشف فضا وابسته است . اگر چه دوره ی فعالیت دیبا در زمینه ی معماری محدود بود ، اما کارهای او از تنوع قابل توجهی برخوردار بودند . ورزشگاه دانشگاه جندی شاپور ، نظیر دفتر اداری نیاوران نوعی نئوبروتالیسم ایرانی محسوب می شود . کتابخانه ی پارک شفق با پلان پیچیده و شکسته اش را شاید بتوان جزو گرایشات نئوباروک دهه 70 میلادی قرار داد . مجموعه ی شوشتر ، به لحاظ زیبایی شناسی از الگوی معماری مدرن فاصله گرفته و به نوعی منطق گرایی پست مدرن نزدیک می شود . مجموعه ی دانشگاه جندی شاپور با آثار نئوبروتالیسم نظیر کارهای آلدروسی و جورجو گرسی قابل مقایسه است . کامران دیبا از عناصر معماری ایران نظیر گنبد ، بادگیر ، حیاط ، حوض و رواق نیز استفاده می کند . عناصر سنتی استریلیزه شده به عنوان حجمی موجود ، با حال و هوای متافیزیک در کار داخل می شوند . دیبا به جزئیات ساختمان و آرایش سطوح توجه دارد و جزئیات کارهایش کاملاً هنرمندانه اند । تزئینات پرداخت نشده اند و مصالح که از افکار نئوبرتالیستی رایج در دهه 50 و 60 به هیچ وجه دور نیست .

ادامه دارد ....

" قصه ی آتش یک قصه ی قدیمی ست । مال آن زمان که دنیا تاریک بود و شیطان هنوز آسمان پر از ستاره اش را نساخته بود و هیچ کس روی زمین نبود । الا زن و مردی ، زن مردش را گم می کند ، دلتنگ در جستجوی او کورمال کورمال می گردد ، آه می کشد । آه های زن به آسمان می روند و نطفه ی خورشید بسته می شود । حالا زن در روشنایی کمرنگ دنیا بهتر می تواند بگردد । می گردد। می گردد و سرانجام پیدایش می کند । مرد خیره به آب برکه ای تا تصویر خودش را ببیند । زن کنارش می نشیند با او حرف می زند ، روزگار گذشته را به خاطرش می آورد ، اما او انگار نه انگار ، فقط هراز گاهی برمی گشته به چشمان زن نگاه می کرده تا فقط تصویر خودش را ببیند । زن دیگر خسته می شود । دهانش را می بندد । حرف نمی زند । گریه نمی کند آه هایش توی خودش جمع می شوند و یک روز از درون شعله می کشد । گر می گیرد।

این اولین آتش روی زمین است । اولین آتش که اولین مرد دنیا می تواند خودش را با آن گرم کند । "

( کولی کنار آتش ؛ منیرو روانی پور )

مدرسه ی بدون دیوار ؛ الف

مسئله ی لزوم تعمیم مدارس و اهمیت آن در سرنوشت ملل از مسائلی ست که پس از انتشار افکار دموکراسی و پیدایش حکومتهای ملی در جهان، بحث در آن از موراد بدیهی ست । چیزی که امروز نظر ملتهای متمدن را به خود جلب نموده است ، بحث در چگونگی مدارس و طریقه ها و سبکهای جدید در تعلیم و تربیت است । مبدا این توجه پیشرفتهای شگفت انگیز و سریعی ست که در این چند قرن اخیر در تمام شعب و علوم و صنایع پدید آمده مخصوصا در تعلیم وتربیت که از مهم ترین احتیاجات هر ملت زنده است ، آرا و نظریات سودمندی به ظهور پیوسته است ।

" مدرسه ی بدون دیوار" اصطلاحی ست در روانشناسی محیط و به مدارسی اطلاق می شود که در آنها یادگیری مهمتر از آموزش است ।

این مدارس محیطی را فراهم می آورند که در آن ، یادگیری بچه ها موثرتر و لذت بخش تر است । این تحقیق به دنبال بررسی این سوال است که مدرسه بدون دیوار چه تاثیری بر میزان یادگیری دانش آموزان دارد ؟ نحوه ی برخورد با سوال مطرح شده به صورت توصیفی است و بیشتر معرفی شاخصه های این الگوها مدنظر است که قبلا هم وجود داشته است । در این تحقیق ایده های بسیاری معرفی می شوند که خواستار ارا ئه نظر شما خواهند بود । در اینجا به دنبال جواب دادن نیستیم بلکه دامنه ی وسیعی از انتخابها معرفی می شوند چرا که فقط یک راه برای اعتلای مدارس نیست همچنانکه آموزش همه ی بچه ها از یک راه نمی شود । در این مسیر پس ازپرداختن به مبانی آموزش و پرورش نوین به دو موضوع روانشناسی محیط ( با هدف تشخیص منظور از مدرسه ی بدون دیوار ) و روانشناسی یادگیری (با هدف تشخیص منظور از یادگیری ) اشاره می شود و پس از بررسی شاخصه های برنامه ریزی و طراحی کلاس و ... الگوهایی از این نوع مدارس ارائه می شوند که از کشورهای مختلف انتخاب شده اند و هدف ، نشان دادن تنوع این نمونه هاست । پس از ارا ئه ی شاخصه های ارزیابی این الگوها ، در بخش پایانی دو محدودیت جامعه ما که در مرحله ی اجرایی نمودن ایده مدرسه ی بدون دیوار دارای اهمیت است عنوان می شود :

1. برنامه ریزی آموزشی
2. معلمان در مدارس بدون دیوار

در نتیجه ، مدارس تجربی به عنوان راهبردی در جهت اجرایی نمودن این ایده پیشنهاد می شود و به موضوع " مدارس جدید ، همسایگی بهتر " به عنوان یکی از مهم ترین گامها در راه رسیدن به الگوهای مدارس باز پرداخته می شود । بنابراین مدرسه ی بدون دیوار یک رویا نیست بلکه می تواند وجود داشته باشد ، اگر آن را و نیز نقش تغییرات را در زندگی خود باور داشته باشیم ।

چنان گرم هذیان عشقم که آتش به جای عرق از تبم می تراود.

تصمیم دارم در پستهای بعدی پایان نامه ام را از ابندای شکل گیری تا انتهای آن - بی شکلی - مرحله به مرحله برایتان تعریف کنم । امیدوارم کسی بتواند چیزکی از آن یاد بگیرد !!!!!!

پست مدرنیسم - قسمت دوم

نظریات پست مدرنیسم و نقد آن از مدرنیسم در موارد ذیل قابل بررسی ست :

1. عقلانیت : عقلانیت و به تبع آن علم مداری حوزه ای ست که مورد انتقاد شدید پست مدرنیسم ها قرار می گیرد। پست مدرنیسم ها معتقدند علم و تکنولوژی چنانچه تاریخ قرن بیستم نشان می دهد باعث ترقی تمدن انسانی نمی شود। نیچه فیلسوف آلمانی با مطرح کردن احساس و تقدم آن به عقل ، خرد را زیر سوال می برد
2. اید ئولوژی : پست مدرنیستها معتقدند به تکثر روایت و جامعه ی کثرت گرا هستند । آنها هیچ ابر روایت و ابر نظریه ای را مطلق و حلال تمامی مشکلات نمی پندارند آنها معتقدند که کلان روایتها باید جای خود را به روایات خرد بدهند । میشل فوکو فیلسوف فرانسوی می گوید : مشکلات محلی محتاج راه حلهای محلی اند ।
3. وحدت گرایی : مدرنیسم همیشه به دنبال وحدت است چه در اندیشه و چه در هنر । ولی پست مدرنیسم کثرت گرا ست । از نظر پست مدرن امروز همه چیز مجاز است ।
4. تاریخ : مدرنیسم ها تاریخ را بصورت خطی و معلول ها را به علت وجود علتها می دانند و برای هر علتی در تاریخ دنبال معلولی هستند । اما پست مدرنیستها تاریخ را دستخوش گرایشها و جریانات متداخلی می بینند که نمی توان آنها را تابع یک طرح خطی یا قانون واحد دانست । از نظر آنها در تاریخ هیچ اصل مرکزی که بتواند بر تمام پدیده ها وحدت بخشد وجود ندارد ।
5. رسانه : از نظر پست مدرن یکی از مشخصات بارز جوامع پیشرفته سیطره رسانه ها می باشد । از نظر انها واقعیات را تنها می توان از روی باز تابها و انعکاس سطحی این آینه ها ( رسانه ها ) توصیف کرد ।
6. زبان : از نظر فلاسفه و اندیشمندان پست مدرن زبان نقش اساسی و تعیین کننده در طرز تفکر و نوع اندیشه انسان دارد । مارتین هایگر فیلسوف پست مدرن آلمانی می گوید : انسان در زبان زندگی می کند و همچون زبان است । هستی ما از زبان گونه است و ما فقط در زبان زندگی می کنیم । حضور ما در این جهان به زبان وابسته است ।
7. تکنولوزی :پست مدرنیستها عقیده ی مدرنیستها که باور دارند مشکلات اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری حل خواهد شد را زیر سوال می برند । آنها مخالف برخورد ابزاری و تعرضی با تکنولوزی هستند । آنها معتقدند باید ماهیت تکنولوزی را شناخت و نسبت به آن دقیق تر برخورد کرد ।

ادامه دارد .....